Pozwolenia na podejmowanie działań przy grobie lub na terenie zabytkowego cmentarza

Cmentarze i groby cywilne:

Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi zakres ochrony cmentarnictwa cywilnego są:

  • USTAWA Z DNIA 31 STYCZNIA 1959 R. O CMENTARZACH I CHOWANIU ZMARŁYCH (Dz. U. z 2019 r., poz. 1473 t.j.)

  • ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY Z DNIA 7 MARCA 2008 R. w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku zwłok i szczątków (Dz. Dz.U. 2008 nr 48 poz. 284)

  • USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 R. O STOSUNKU PAŃSTWA DO KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ (Dz. U. 2019 r., poz. 1347 t.j.)

  • USTAWA Z DNIA 23 LIPCA 2003 R. O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI (Dz. U. z 2018 r., poz. 2067 t.j. ze zm.)

  • ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Z DNIA 2 SIERPNIA 2018 R. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. z 2018 r., poz. 1609).

Cmentarze i groby wojenne:

Obiekty cmentarnictwa wojennego są dodatkowo chronione na podstawie aktów prawa krajowego oraz międzynarodowego, do których należy zaliczyć m.in.:

  • USTAWĘ Z DNIA 28 MARCA 1933 R. O GROBACH I CMENTARZACH WOJENNYCH (Dz. U. 2018, poz. 2337)

    • międzynarodowe konwencje:

    • konwencje Haskie

    • konwencje Genewskie

  • międzynarodowe traktaty pokojowe: 

    • TRAKTAT WERSALSKI Z DNIA 28 CZERWCA 1919 R., zawarty pomiędzy mocarstwami sprzymierzonymi i skojarzonymi i Niemcami, 

    • TRAKTAT POKOJOWY Z DNIA 10 WRZEŚNIA 1919 ROKU W SAINT-GERMAIN-EN-LAYE, zawarty pomiędzy państwami Ententy a Austrią,

    • TRAKTAT RYSKI Z DNIA 18 MARCA 1921 R., zawarty pomiędzy Polską a Rosją i Ukrainą

W myśl  art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tj. Dz.U. z 2018r. poz. 2067 ze zm.)  oraz § 8 rozporządzenia Ministra Kultury  i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. 2018, poz.1609) podejmowanie działań przy grobie lub na terenie zabytkowego cmentarza, które mogłyby prowadzić do naruszenia jego substancji lub zmiany jego wyglądu wymagają uzyskania stosownego pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Aby uzyskać ww. pozwolenie, osoba zainteresowana obowiązana jest złożyć wniosek do Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Wniosek powinien zawierać:

  • wskazanie położenia grobu według ewidencji cmentarnej (dokładne określenie kwatery, rzędu,  nr grobu, cmentarza; ewentualnie można podać dane osób pochowanych, co ułatwi identyfikację grobu);
  • określenie zakresu planowanych prac;
  • wskazanie terminu planowanych prac; 
  • potwierdzenie przez zarządcę cmentarza (działającego w imieniu właściciela lub posiadacza nieruchomości) położenia grobu oraz wyrażenie zgody na przeprowadzenie wnioskowanych prac.

Do wniosku należy załączyć:

  1. 2 egzemplarze (jeden egzemplarz pozostaje wraz z aktami sprawy w archiwum Urzędu) programu podejmowania innych działań, zawierającego imię i nazwisko autora oraz informacje niezbędne do oceny wpływu innych działań na zabytek zawierające:
    • dokumentację fotograficzną obecnego stanu grobu (miejsca pochówku);
    • dokumentację opisową, czyli dokładne określenie przewidzianych do podejmowania działań wraz ze wskazaniem przewidzianych do zastosowania materiałów, ich kolorystyki i sposobu wykończenia, a także planowanych do zastosowania metod, technik, sposobów prowadzenia prac;
    • dokumentację rysunkową, zawierającą.: 
      • plan sytuacyjny grobu (z naniesionymi wymiarami i odległościami od innych elementów architektury cmentarnej);
      • projekt planowanego grobu ukazujący zamierzony efekt końcowy z uwzględnieniem wymiarów oraz materiału i koloru, z jakiego będą wykonywane ewentualne nowe elementy grobu;
  2. oświadczenie wnioskodawcy o posiadaniu przez niego tytułu prawnego do korzystania z zabytku, uprawniającego do występowania z tym wnioskiem lub dokument potwierdzający prawo do dysponowania w/w grobem;
    UWAGA! w przypadku więcej niż jednego dysponentów grobu, oświadczenie o prawie do dysponowania w/w grobem wszystkich dysponentów i  ich zgodę na wykonanie wymienionych prac w określonym zakresie;
  3. dokument poświadczający uiszczenie przez wnioskodawcę opłaty skarbowej:
    •  dowód zapłaty za wydanie pozwolenia konserwatorskiego w wysokości 82 zł(opłatę należy dokonać na konto: Urzędu Miasta Przemyśla, ul. Wodna 11, 37 - 700 Przemyśl,  numer konta: 89 1560 0013 2787 7120 6000 0003 GETIN NOBILE BANK S.A. – podstawa prawna: ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2018 r. poz. 1044) oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 187 poz. 1330);
    • dowód uiszczenia opłaty skarbowej za udzielone pełnomocnictwo w wysokości 17 zł na konto jw.;
  4. w przypadku, gdy z wnioskiem występuje pełnomocnik Strony/Stron dodatkowo należy przedstawić dokument potwierdzający przekazanie pełnomocnictwa;
  5. w przypadku, gdy z wnioskiem występuję właściciel lub posiadacz nieruchomości, (jednostka administracyjna), należy załączyć dokument potwierdzający tytuł prawny do nieruchomości uprawniający do występowania z wnioskiem:
    • w przypadku właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości wyłącznie odpis z Księgi Wieczystej, a jeśli nie ma założonej księgi wieczystej wypis  z rejestru gruntów; pozostali wnioskodawcy w zakresie zabytków nieruchomych - odpis z Księgi Wieczystej (jeśli nie ma założonej księgi wieczystej – wypis z rejestru gruntów) oraz wszystkie umowy dotyczące przeniesienia prawa do  dysponowania nieruchomością (np. umowa użyczenia, dzierżawy) oraz wszystkie umowy, dotyczące przeniesienia prawa do dysponowania zabytkiem (np. umowa użyczenia, dzierżawy lub innego ograniczonego prawa własności);
    • w przypadku odpisu z Księgi Wieczystej lub wypisu z rejestru gruntów obowiązuje 3-miesięczny termin ważności, 
    • w przypadku  samodzielnych wydruków elektronicznych Ksiąg Wieczystych z zgodnie z art. 36⁴ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2018 r., poz.1916 t.j.) obowiązuje weryfikacja autentyczności i aktualności wydruku z Centralną Informacją Ksiąg Wieczystych.

Uwaga: W przypadku pomników nagrobnych podlegających prawnej ochronie konserwatorskiej na podstawie indywidualnego wpisu do rejestru zabytków obowiązują zasady jak dla zabytków ruchomych i należy złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich lub restauratorskich albo badań konserwatorskich przy zabytku ruchomym wpisanym do rejestru zabytków

UWAGA! Uzyskanie pozwolenia konserwatorskiego na prowadzenie prac przy cmentarzach i grobach wojennych nie zwalnia z obowiązku uzyskania stosownego zezwolenia właściwego miejscowo wojewody – zgodnie z przepisami ustawy z dnia 
28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych (Dz. U. 1933 nr 39 poz. 311). Ewidencja grobów na terenie Podkarpacia jest dostępna na stronie Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego pod adresem mpn.rzeszow.uw.gov.pl