Wpis do Rejestru willi na ul. Benszówny w Przemyślu

Willa przy ul. Ireny Benszówny 8 w Przemyślu wybudowana została w latach 1895 - 1898. Budynek usytuowany wolnostojąco, murowany i podpiwniczony – sklepienia odcinkowe, w części wschodniej w formie suteren ze stropami odcinkowymi. Dwupiętrowa, układ wnętrza trójtraktowy w korpusie głównym i jednotraktowy w skrzydle. Nakryta dachem dwuspadowym, pokrytym dachówką ceramiczną z prostokątnymi lukarnami nakrytymi dwuspadowymi daszkami. Założona na rzucie nieregularnym. Bryła rozczłonkowana – od zachodu do głównego korpusu budynku przylega skrzydło z przejściem - przejazdem na podwórze.

Elewacje o podziale horyzontalnym wyznaczonym gzymsami międzykondygnacyjnymi. Okna prostokątne, w parterze z klińcami w formie głów kobiecych, w podokiennikach płyciny, na piętrze ujęte w profilowane opaski z klińcami, a w podokiennikach z gzymsami wspartymi na kroksztynach. Elewacja frontowa (południowa) siedmioosiowa w tym czteroosiowy korpus główny z drewnianym, dwuosiowym otwartym gankiem, który na piętrze użytkowany jest jako balkon; sutereny gładko tynkowane, parter boniowany pasowo, piętro ceglane, w szczycie okrągłe okno doświetlające strych. Skrzydło trójosiowe z przejściem zamkniętym półkoliście, parter boniowany, I piętro gładko tynkowane. Elewacja boczna (wschodnia) trójosiowa, sutereny gładko tynkowane, parter pasowo boniowany, piętro licowane cegłą z podziałem ramowym. Elewacja tylna (północna ) ślepa. Elewacja zachodnia tynkowana, galeria na piętrze łączy ryzalit ze skrzydłem budynku.

Budynek jest przykładem romantycznej, jednorodzinnej willi o ciekawej bryle i dobrej klasy wyposażeniu, które zachowało się w znacznej mierze. Mowa tu o dekoracji architektonicznej elewacji, oryginalnych, drewnianych, dwuskrzydłowych drzwiach wejściowych z bogatą dekoracją snycerską, a także częściowo wewnętrzną stolarką drzwiową.  Na uwagę zasługuje wprowadzone również rozwiązanie komunikacyjne z klatką schodową umieszczoną w ryzalicie, do której prowadzi przejście – przejazd z podwórka. Klatka schodowa posiada ozdobną metalową balustradę i metalową latarnię na parterze. W sieni położona została posadzka. Na piętrze znajduje się wnęka pełniąca funkcję szafki, obudowana drewnianymi, ozdobnymi drzwiami.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jak wynika z kalendarza przemyskiego wydanego w 1898 r. zawierającego wykazu ulic, placów i domów w mieście Przemyślu na parceli o nr 46 i liczbie konskrypcyjnej 749 przy ul. Słowackiego znajdowała się willa, obecnie ul. Ireny Benszówny 8, która stanowiła własność Ludwika Daniek. W roku 1902 sprzedaje on przedmiotową willę Karolinie Majerskiej, a następnie w roku 1919 nabywa ją Maria Majerska, tak więc przez szereg lat willa należała do rodziny znanego przemyskiego rzeźbiarza - kamieniarza Ferdynanda Majerskiego.

Początkowo ul. Ireny Benszówny stanowiła drogę dojazdową do istniejących przy niej willi, a jej nazwa została nadana w latach 20.XX w. Zabudowę wówczas stanowiły dwie wille nr 1 i 6 ob. 8. Na początku XX wieku w większości parcele przy tej ulicy należały do rodziny Majerskich w tym dwie wille i narożna z ulicą Słowackiego, okazała kamienica nr 52. Willa przy ul. Ireny Benszówny 8 stanowi istotny element zabudowy tej krótkiej, biegnącej w stronę zachodnią, stromo wznoszącej się ku górze uliczki, a jej usytuowanie posiada niezaprzeczalne walory krajobrazowe.

Fot. B. Kot, D.Pękalski - WUOZ w Przemyślu