W bliskim sąsiedztwie pałacu w Sieniawie zachowały się pozostałości fortyfikacji nowożytnych miasta. Usytuowane po obu stronach drogi prowadzącej do centrum miasta (droga znajduje się w miejscu odpowiadającym dawnej bramie, z mostkiem i niewielkim rawelinem), są osłonięte ogrodzeniami, lecz dosyć łatwo rozpoznawalne. Po prawej stronie drogi zachowała się kurtyna murów i bastion południowo-wschodni, na lewo od drogi bastion południowo-zachodni, który obecnie stanowi teren parku miejskiego z zachowanymi okazami drzew, murowaną piwnicą, studnią i śladami fosy. Miejsce to popularnie zwane jest przez mieszkańców „skałką” ze względu na to, że często dzieci spotykały się tutaj zimą, korzystając z dobroci ukształtowania terenu, które świetnie nadawało się do jazdy na sankach. Obecnie stan zachowania fortyfikacji dobrze przedstawia dołączona mapa z zaznaczonym ukształtowaniem terenu, w tzw. „cieniowaniu laserowym”.
Fortyfikacje Sieniawy powstały w następstwie decyzji Sejmiku Wiszeńskiego z 1651 r., o budowie pogranicznych fortyfikacji w celu obrony kraju przed najazdem tatarskim. W roku 1672 Sejmik Wiszeński został powiadomiony o rozpoczęciu przez Mikołaja Sieniawskiego budowy fortecy, którą zamierzał nazwać Sieniawą. W 1676 r. Sejm uchwalił tzw. libertację w odniesieniu do nowo założonej Sieniawy. Przypuszczalnie przyczyn budowy fortyfikacji było kilka, zarówno była to odpowiedź właściciela na apele sejmowe, jak i cel ochrony prywatnej posiadłości, rodu o ważnej pozycji społecznej. Wewnątrz fortyfikacji oczywiście postawiono dwór, w materiałach archiwalnych określany raz dworem, raz zamkiem. Na południe od fortyfikacji założono ozdobny ogród kwaterowy. Zespół fortyfikacji dworu i ogród, stanowiły jednorodny organizm połączony ze strukturą miejską. Fortyfikacje założono na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu, wzdłuż osi północ – południe, o wymiarach 200x250 łokci, z czterema bastionami murowano-ziemnymi w narożach i murami kurtynowymi o dł. ok. 90 m. Bastiony południowe były większe i w nich mieściły się kazamaty. Dwór, po roku 1772 rozebrano i uporządkowano teren, a fortyfikacje dworu zostały rozebrane przed 1781 r. Do likwidacji dworu, przyczyniło się powstanie rezydencji z parkiem od strony południowej (dzisiejszy zespół pałacowy) i zmiana w układzie komunikacyjnym.
Na początku lat 80.tych XX w. prof. K. Kuśnierz przeprowadził badania architektoniczne wątków muru ceglanego i zaprawy. Badania prowadzono pod kątem oceny, czy mury miejskie wykonano w dwóch różnych etapach, co sugerowały źródła historyczne. Badania potwierdziły wznoszenie budowli w dwóch fazach, zasadniczo od siebie oddzielnych. Z badań wynika, że podstawowy korpus fortyfikacji do wysokości 3,5 m (pierwotnie jednak znacznie wyższy) zbudowano w jednym czasie, wg źródeł w latach 1664 – 1680. W tym czasie powstały kazamaty w południowo-wschodniej części zachowanych murów. Ślady zastosowania innego wątku w górnych partiach murów kurtyn i bastionu, świadczą o przerwaniu robót, przypuszczalnie na skutek wojen. Prace podjęto po upływie kilku lat pod kierunkiem innych majstrów i w innym sposób techniczny.
Aktualnie, Miasto Sieniawa, zamierza odsłonić i uczytelnić narys zachowanych fortyfikacji miejskich i przeprowadzić niezbędne badania uzupełniające poszerzające wiedzę o obiekcie. Planuje się udostępnienie turystyczne tego cennego dla miasta i regionu obiektu.
Fot. Wykonane w trakcie komisji konserwatorskiej, w maju b.r. P. Gęsiorski.
